Verhaal 6 Marokko

Het is de derde keer lange dat Frits en ik de haven van Tanger aanlopen. In 1982 legden we ’s nachts aan met onze 8 meter lange Wharram catamaran aan de kademuur van Tanger. Na een paar uur geslapen te hebben werden we gewekt door luid gezang uit de moskee. We wilden eerst de formaliteiten regelen bij de douane alvorens te ontbijten. Helaas werden we direct uren vast gezet omdat we geen visum hadden. Met geweren op ons gericht moesten we onmiddellijk het land verlaten.

De tweede poging om Tanger aan te lopen verliep al beter. We waren welkom maar de nieuwe jachthaven was op 2 maanden na nog niet klaar en nog niet geopend door de Koning. We konden wel tegen een te duur tarief langszij een smerige kademuur liggen in de visserijhaven tussen een berg plastic zakken, het afval en de ingewanden van vissen. Te smerig maar wel boeiend. En dan nu de derde keer liggen we in een super schone en goed onderhouden marina aan een flink goedkoper tarief dan aan de vieze kademuur. Niks lijkt Tanger te veel om een goede indruk te maken: om de paar meter design prullenbakken, design lantaarnpalen in 3 soorten, fonteintjes voor de haven langs die af en toe omhoog spuiten, groene grasveldjes die gesproeid worden, grasrandjes die met pikhouweeltjes kaarsrecht worden afgestoken door mannen die dat op de hurken moeten doen, mannen die de hele dag met veger en blik de brede boulevard aanvegen…Als het lukt om het zebrapad over te steken in het hele drukke snelle verkeer dan zien we het echte Tanger.( Niet wachten bij een zebrapad, maar gewoon oversteken anders stoppen ze niet. )

De eerste dagen in Tanger doet Frits een aantal reparatieklussen. Een houten blokje waar  een scepter van de reling op vast zit is afgebroken. Het blokje moet er af, opnieuw geschuurd, in de epoxy, weer geschuurd, geverfd en gekit. Daar is hij wel even zoet mee. Ik ben zoet met de was op het voordek. Er is geen wasmachine in de haven. In een wasserette moet je per stuk wasgoed betalen. Dat spaar ik liever uit om uit eten te gaan. De tajines zijn overheerlijk en heel goedkoop.

We willen het logwieltje in de romp er uit halen om het schoon te maken. Er ontstaat dan een gat in de boot waardoor het zeewater naar binnen stroomt maar als er snel genoeg een dop op gezet wordt is er niet veel aan de hand. We hadden echter een dop die niet paste: het water stroomde de boot in en in een mum van tijd stond de romp blank. Gelukkig toch de juiste dop gevonden en na enig dweilwerk hadden we weer droge voeten.

Van dweilen en schrobben weten ze hier in de haven alles van. Iedere schoonmaker heeft zijn eigen taak en outfit. Elke dag worden de mooie steigers helemaal geschrobd en ontdaan van meeuwenpoep door de mannen met een groen-geel pak en spierwitte laarzen. Eventueel afval in het water wordt met een visnet opgevist door mannen met een blauw – oranje pak aan. Het water is groenig en super helder en lekker fris. Er zit heel veel vis bij de steigers. Ondanks dat je niet mag zwemmen in de haven laat ik me toch af en toe langs het zwemtrapje stiekem in het water glijden, als de schoonmaakmannetjes verdwenen zijn. Vrouwen mogen niet op het strand alhoewel ik ze soms wel zag, zittend in het zand met hun lange gewaden aan. Zwemmen mogen ze al helemaal niet. Roken op straat is voor hen verboden,  maar auto rijden mogen ze wel ( vaak in dure auto’s). De vrouwen die de straten en de zebrapaden schrobben zijn van top tot teen in het wit. De haven is super beveiligd. We hebben alleen toegang met een pasje en bij elke poort van een steiger staat een bewaker met een geel hesje en bij onze poort ook nog vaak 2 agenten omdat we tegen de stad aan liggen. De wandelboulevard wordt de hele dag tot ’s avonds laat in de gaten gehouden door beveiligers. ’s Avonds flaneren er heel veel stelletjes en gezinnen of groepjes jeugd over de hele brede boulevard met glanzend gedweilde grote tegels, maar niets blijft onopgemerkt door de beveiligers, behalve dan dat Frits en ik over verboden grasveld van de wandelboulevard naar de haven zijn overgestoken terwijl er toch duidelijk een bordje stond: “Pelouze interdit .” Foei.

In de stad en op weg naar het oude stadsgedeelte is het duidelijk anders: daar kan vies, kapot, schoon en super schoon rustig naast elkaar . Vrouwen die net bij Zara gekocht hebben in een luxe winkelcomplex lopen daarna de straat op langs kuilen en gescheurde vuilniszakken. Het stoort hen zo te zien niet. Ook alle soorten klederdracht kan ongestoord naast elkaar en met elkaar zowel bij mannen als bij vrouwen. We zien  meer stellen die hand in hand lopen dan een paar jaar geleden; we zien meer meisjes in vlotte westerse kleding, zelfs in ( korte) jurkjes, we zien meisjes nog in de traditionele kleding met of zonder hoofddoek. Maar de groepen jongens en meisjes mengen nog niet echt op straat. Meisjes kunnen heerlijk giebelen, zoeken wel contact maar zijn dan  ook wel weer  verlegen als ik reageer.

Op de steiger hebben we aanspraak met een Frans echtpaar dat al een jaar op de boot in Tanger woont. José werkt voor de Renault fabriek in Frankrijk, maar is tijdelijk in Tanger gedetacheerd. Het is zijn laatste werkweek hier. Op de dag dat wij uit Tanger wegvaren keert hij met zijn vrouw Nathalie naar Frankrijk terug. De boot blijft in de haven wachtend op verdere reizen die ze nog willen maken. Het is een erg leuk contact omdat hij ons wegwijs kan maken , ons met zijn dienstauto meeneemt om boodschappen te doen en het leukste van allemaal: ons meeneemt in de auto tot 100 km het binnenland in. Hun  dochter  Florence is een week op bezoek en José stelt voor om samen “op reis” te gaan. Makkelijker kan het niet om naar de twee stadjes te gaan die ik op mijn verlanglijstje heb. De verste plaats is Chefchaouen. Het kost ons twee en een half uur om er te komen omdat de goede vierbaansweg  al snel over gaat in een bochtige tweebaansweg waarbij inhalen link is. Als je iemand aanrijdt ga je per direct de gevangenis in, vertelt José. Het landschap is prachtig. Eerst nog vlak en zongedroogd geel. Later bergachtig met hoge pieken van het Rifgebergte.

Elke stad heeft een oude ommuurde stadskern die Medina genoemd wordt. Daar speelt zich het leven nog af zoals 1000 jaar geleden lijkt het. Een wirwar van kleine straatjes, een wirwar van kleurrijke mensen met hun koopwaar. Chefchaouen wordt de “Blauwe Parel” genoemd. Alles is er blauw geverfd: muren, deuren en soms ook de straten. En toch is het in balans en betoverend mooi.

Op de terugweg stoppen we in een kleinere plaats Tetouan en zoeken daar eveneens de Medina op. Deze lijkt niet op de vorige wat kleuren betreft: het is nog meer puur oud met aardse kleuren. Het doolhof is nog erger en de donkere steegjes intenser. We verdwalen en moeten in een steegje de weg vragen. De mevrouw praat goed Frans en vraagt welke van de zeven uitgangen we zoeken. Ze raffelt alle Arabische namen af maar we hebben geen idee. Haar zoontje van 10 moet ons naar een uitweg brengen. Daarna vinden we dankzij Florence, de dochter , de auto terug. We drinken nog iets op een terras. Het is geen probleem dat vrouwen buiten zitten, maar binnen zijn ze niet toegestaan. Florence, Nathalie en ik willen het toilet bezoeken. Dat kan eigenlijk al helemaal niet maar omdat ik een goed contact heb in het Spaans met de ober smokkelt hij ons naar boven naar het enige toilet, de verontwaardigde blikken van de voetbalkijkende mannen negerend. Het is een Frans toilet; dat moet dan maar. Als ik uit het toilet kom zijn moeder en dochter verdwenen.

Na een paar dagen migraine ben ik weer op oorlogssterkte. We gaan op “schoolreisje: met de trein naar het stadje Assilah aan zee aan de Westkust. Het station is super modern met marmeren vloeren. De roltrappen worden gepoetst. De trein heeft treincoupés met vaste zitplaatsen. Het landschap verandert van goudgeel in modderige ziltige vlaktes. Het doet ons aan het wad denken. De taxi brengt ons naar het centrum. Er is een haventje met kleine blauwe vissersbootjes. Omdat er gebaggerd wordt liggen een heleboel bootjes op een hoop op de kant. Het stadje is klein maar gezellig. Ook hier een Medina vol met leuke straatjes, kleurige tapijten, schoenen, tassen, mensen en heerlijke tajines. Elk jaar is er een schildersfestival waarbij muren beschilderd worden. 

Tussendoor doet Frits nog een grote klus. De kit van het dak boven de kuip is af en moet vervangen worden. De rail moet los, er moeten nieuwe schroeven in, het moet opnieuw gekit worden en nog een tweede keer omdat zon en wind de kit te snel doen drogen. De rail zit er nu weer strak in.\

Pas de laatste dagen komen we toe aan de Medina van Tanger. We zijn er 3 zomers geleden ook geweest en herkennen het nog goed. Ook al lijken Medina’s veel op elkaar, vervelen doen ze nooit. Liefst ga ik ergens zitten en laat ik al die beelden op me inwerken.

Op weg naar de Medina

De ingang van de Medina

De winkeliers stallen hun koopwaar uit. \Met een stok worden de tassen hoog opgehangen.

De bakker verkoopt een ronde gesuikerde koek.

Cactusvruchten. De stekels zijn er af en ze worden geschild.

Een heerlijk visje. O nee, het is een crepe met banaan en caramel.

Liefdeslied voor Medina

Medina, Medina, ik houd van jou.

Ik houd van jouw manden met noten en olijven,

Jouw kruidige geuren:

Komijn voor tajine met lamsvlees en pruimen,

Gember voor tajine met kip en citroen.

Sesam voor heerlijke koekjes met anijs,

Munt voor zoete thee met honing.

Medina Medina, ik houd van jou.

Van jouw kleine straatjes met wit en blauw,

Van jouw smalle steegjes soms donker en grauw,

Van jouw feest aan vrolijke kleuren

In tapijten, tassen, schalen, schoenen…

Medina, Medina, ik houd van jou.

Van de mensen in vele soorten en maten,

Als bezige bijen in een bijenkorf

Vredig naast elkaar.

Ogen te kort.

Medina, Medina, ik ben verliefd op jou.